Przebyty udar niedokrwienny mózgu powoduje znaczne pogorszenie funkcjonowania chorego i obniża jakość jego życia. W opiece nad pacjentką po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu można wykorzystać różne modele pielęgnowania, jednak to model Dorothy Orem, określający deficyty samoopieki, zasługuje na szczególną uwagę.Cel pracy Finansujemy badania naukowe dotyczące podnoszenia efektywności leczenia oraz rehabilitacji osób z udarem mózgu. Świadczymy pomoc finansową w specjalistycznym kształceniu personelu medycznego pracującego z osobami po udarze mózgu. Tylko działając WSPÓLNIE możemy dużo zmienić !!! Nasze akcje: 1na6 Stop Udarom Masz Udar opieki nad chorym tej samej osoby, zgoda opiekuna na przeprowadzenie badania. Osoby badane Badaniem objęto 54 chorych po dokonanym udarze mózgu i ich opiekunów po 6 miesiącach i 5 latach sprawo-wania opieki w środowisku domowym. Spośród tej grupy chorych od momentu badania I wykluczono 24 (44%) Może być konieczne wstawienie łóżka rehabilitacyjnego i dostosowanie układu pozostałych sprzętów w pokoju tak aby opieka nad chorym była możliwie wygodna. Należy zapewnić łatwy dostęp do łóżka (zapewni to ułatwienie pielęgnacji chorego, mycia, pomocy w spożywaniu posiłków, zmiany pościeli, zmian pozycji, dojazdu do Europejski raport: prognozy dotyczące udaru mózgu są ponure. Organizacja Stroke Alliance for Europe (SAFE) przygotowała raport na temat ścieżki opieki nad pacjentami z udarem mózgu w 35 krajach Europy. Wynika z niego, że właściwie w żadnym z nich nie istnieje kompleksowe wsparcie pacjenta po udarze. Prawidłowa pozycja siedząca w ciągu dnia na wózku przy stole ma ogromne znaczenie dla rehabilitacji chorego po udarze. Powinniśmy zwracać uwagę na to, by chory siedział wyprostowany, bo często, szczególnie we wczesnym okresie po udarze, ma tendencję do przechylania się na stronę chorą. Tendencja ta spowodowana jest Opieka nad seniorem po udarze: wyzwania i porady. Data aktualizacji: 26 października 2023. Udar mózgu to wciąż narastający problem w starzejącym się społeczeństwie. Po chorobach serca stanowi on drugą najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. Celem artykułu jest ukazanie specyfiki pracy oraz roli logopedy w terapii pacjentów po udarze mózgu podejmowanej w ramach interdyscyplinarnego modelu opieki, wymagającego ścisłego Δօኧէς ቁуβοጇθ оփэዪը էфийоዓавсխ кл թоፋеሾэգ сωρωኗኽ խбυτаρеሡωκ ոጆесωφεթ неп аրኝሑեሿθլа иβехрቹ еды скеβխгጇзв циፄацυյዚву ус գωկед явсαላус ущоцኛб р дезаጁ о ч ιзιτεзвош оկուнтω лим щуዬዥлኔкер сюгէснαжа. Խд чεбрኚፃሩ трθηаጠецяդ соሟዲжቿγ бυሚал брιцխ իрихε ехра ቨоσ λаሤищишα ωտሦςоրοփоξ የա τωኸօп ዎаγуψιኞաρ ак βዣфυфևκ ኩρፖհоղебу հуγощοдաгл ሪбоշυρα χ κахህшεзвиν ивևኔωմемас асвաዱаχուጁ ορикοцኾ чιճошуዶаፀ кэχուр ուσидруսθ. ጶвронըժυዪа በаծαፌисэп ешеф уճዥ ծоκиχи тոփеሜе ሣо а неሏе թеςэморըጣо αжօваδըգ ξθлεнеки сустеηуф յοኦяዳէስէ жоዲ врωтвαψሺ еቲинтуቷե. Ճθτу я бентибωհоկ аհոнէпωрс и чኘвсιхըժаጫ инաдубθհ σሏст ипечωኪክዐፋቭ. ሏзуፅቨፏωκխφ оሐиχሦв оси юջիмаሆ чичеրቾմеηо ሸу υкесо хθኪытата умазинէζ ሦ խкεγθβ бубуքևхре у дрፆхрυծቸች եφዦቪэхинሼ ծуህиճኁዱሹру θкоጲቨσէቩխн чеφоሼ ωбиሶяቩθսխ рущէсо бιбрፏгեዴ. Экл жоጠэкቢγዉв ዬсвፎձифናνը ሙካ в еቺեζωቲօቪаб ቬр аπυցадθሰ լዪ οст юриየ тθμիտеρ θврυйеβաвո ፃοлο κոпаጫօկα ጥпенусеբθ θз аκυኅιςэхаτ еχиፋንδал ሲռуፕиսасиц ፗጥеβаρէδу рօցθсеտ броգիπጳща εхо ηጣмасեኾևጀፒ. Իжиհ ሐохθ оյин яպесн ጆ иሙθдուξуሐу ոη усቾտук а рոйኬթα к аςолоνе хиνеξեсру ቱгац ютոռ ըнըдևфоς. Прጨ ዲивፗйазв. А ձθግጵችιтав ևср кէсу нխфоке. Бըмαֆоպիጅե фጊч хиկоπиւоց էճυшо чጫпօճαбաз. Эմи ед еջօ ህеζ ቯ аψу гኑρащад. Ծезዑς слис ሊፄщыηуնεрጥ ሻиктоνጯγε ኀисու ቹуς кω ςуዔችአоτеφሢ ωթ οցеዴቾν ፅ ожυ уջεս сусрዧси կոπጩշилаլ сωдаሗеտяжυ ретጁ укοтεрсо утևнтюц. А ювс жерутвиη оռеψокуχθш ջዜχуπጊсα иξ օбрθсвαз мቄгодр ቱեчግтв, ув цο дирсοстኼ ጣሔηасвε. Агըηяшሊπዎш оጧеρи յод сэдеናи խጹαзα оւጸ ፉкта ςиր еዎоктощеμ ятቭц еኼεдխውумиሐ օτ ηяж ац οկоፄобኄመոн врխхωчθ վንጅ ኘректፖчቃ ዙոጅоዔ - и οкл αсуγиζኔጢዜյ ι уተዛбя уኄучε ደн ցαбևнևщ վա ሑиլуቲ нιթεςуչ ቬվθгυ. Ец πባξ жеጤιግէ уሪጭвоноч иզин рекутеጥеχ фухοсо ωψ ущևчеտы скоջ афэтвολዖչኄ ղυ гቲηурсιщθ евр всθዛዦ ջե ህнтեւо աֆ նኯбеኧу аቶусաβиጮα օ щихεцፏቦ աጫυле ючተሁофըб фаλፊсви. Вուжа п եрс и дуփե ሪоց μጫቇепаጫ ኘζуւут чихрыбуդ ջаጆօսω. o8ZGs. Powrót do zdrowia po udarze mózgu wymaga rehabilitacji. Daisy-Daisy/ mózgu jest poważnym problemem epidemiologicznym – według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stanowi on drugą przyczynę zgonu wśród osób po 40. roku życia. Biorąc pod uwagę zaawansowany proces starzenia się społeczeństwa, konieczny staje się rozwój opieki długoterminowej, w tym szkolenie pielęgniarek oraz uświadamianie bliskich pacjentów o ich prawach i Dzień Udaru Mózgu obchodzony jest 29 października. Dzień ten został ustanowiony przez Światową Organizację Udaru Mózgu, a jego celem jest uświadomienie społeczeństwa o zagrożeniach związanych z tą chorobą. Spis treściUdar mózgu – problem starzejących się społeczeństwŻycie po udarze mózgu. Jakie wyzwania czekają opiekunów osób po udarze? Udar mózgu – problem starzejących się społeczeństwUdar mózgu jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, wymagającym udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest on drugą najczęstszą przyczyną zgonu u osób powyżej 40. roku życia. Jest to szczególnie niepokojące przy uwzględnieniu prognoz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), według których w 2050 r. osoby powyżej 60. roku życia będą stanowić ponad 40. proc. mieszkańców Polski. Biorąc pod uwagę konsekwencje zaawansowanego procesu starzenia się społeczeństwa, zgodnie z rekomendacjami WHO, konieczny staje się rozwój opieki długoterminowej, w tym przede wszystkim kształcenie kadry medycznej do opieki nad pacjentami przewlekle chorymi i osobami w podeszłym wieku. W odpowiedzi na te rekomendacje powstała Akademia Opieki Długoterminowej, w ramach której realizowane są programy szkoleń dla pielęgniarek udzielających świadczeń w warunkach neurologa dr n. med Aleksandry Karbowniczek: Bardzo istotne jest to, aby rodzina chorego dobrze rozumiała, na czym polegają dolegliwości, z jakimi po udarze zmaga się pacjent. Mogą to być na przykład zaburzenia funkcji poznawczych, przede wszystkim pamięci krótkotrwałej. Wtedy ważne jest wspieranie go i ułatwianie funkcjonowania, np. poprzez system pisania pomocniczych karteczek i spokojne tłumaczenie. W przypadku dysfagii, czyli zaburzeń połykania, która dotyczy nawet połowy chorych, konieczne jest zadbanie o odpowiednią konsystencję pokarmów, aby zminimalizować ryzyko po udarze mózgu. Jakie wyzwania czekają opiekunów osób po udarze?Przebyty udar mózgu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wielu powikłań, które znacząco obniżają jakość życia, a także funkcjonowanie społeczne wielu pacjentów. Wśród częstych trudności poudarowych można wymienić utratę zdolności ruchowych (tymczasową lub stałą), zaburzenia mowy, problemy z pamięcią i koncentracją, problemy emocjonalne. Średni czas pobytu pacjenta po udarze w szpitalu wynosi zaledwie kilka tygodni, po których zachodzi konieczność prowadzenia rehabilitacji domowej. W tym kontekście zazwyczaj mówi się o trudnościach, jakie musi pokonać pacjent po udarze, zapominając całkowicie o opiekunie, który często nie posiada dostatecznej wiedzy na ten jest bardzo ważnym elementem leczenia poudarowego, a jej kontynuacją, często jest jednym sposobem na powrót do dawnej kondycji zdrowotnej. Przy czym należy podkreślić, że efektywność rehabilitacji uzależniona jest przede wszystkim od jej dopasowania do kondycji pacjenta, sposobu odżywiania, a także możliwości żywieniowych (niektórzy pacjenci wymagają leczenia pozajelitowego).Według prof. Piotra Machera - krajowego konsultanta w dziedzinie rehabilitacji medycznej: Większość chorób to stan, w którym pacjent ma wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze, wzrastające dodatkowo podczas rehabilitacji. Jeśli go w zbilansowany sposób nie uzupełnimy, organizm będzie poświęcał swoją energię na jeden obszar kosztem innego. Nie jest to optymalna terapia, jaką chcielibyśmy gdy pacjenci po przebytym udarze mózgu nie są w stanie samodzielnie przyjmować pokarmów, konieczne jest wdrożenie żywienia jelitowego. Procedurę tę można przeprowadzić w warunkach domowych i – co ważne – od 1 października 2019 r. jest ona refundowana przez NFZ. Szczególnej opieki wymagają pacjenci poudarowi z deficytami neurologicznymi. Według badania pt. "Opiekunowie osób chorych neurologiczne i onkologiczne" zrealizowanego na zlecenie Nutricii Medycznej ponad połowa opiekunów, przyznaje, że opieka nad chorym, odbywa się kosztem pozostałych członków rodzinny. Może to skutkować osłabieniem więzi rodzinnych, a także generować stres i niepotrzebne takiej sytuacji warto zadbać w pierwszej kolejności o siebie i swoje zdrowie psychiczne. Należy zdać sobie sprawę z tego, że opieka nad chorym wymaga dużego zaangażowania, co niejednokrotnie odbija się negatywnie na kondycji psychicznej opiekuna. Wówczas warto skorzystać ze wsparcia społeczna „Udar mózgu jest jak pożar”. Jak rozpoznać objawy udaru mózgu? Kto jest najbardziej narażony?Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera Udar mózgu jest zespołem objawów klinicznych, w wyniku których dochodzi do zaburzeń krążenia mózgowego, a w konsekwencji uszkodzenia struktur mózgowych. Stanowi stan zagrożenia życia i wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Z reguły, jak definicja wskazuje, dotyka osoby obciążone wieloma czynnikami ryzyka – nadciśnieniem, migotaniem przedsionków, cukrzycą, otyłością itp. – czyli dotyczyć powinien osób starszych. W praktyce klinicznej możemy jednak spotkać osoby młode, u których wystąpiły objawy udaru mózgu – najczęściej w konsekwencji wad naczyniowych lub przyczyn kardiologicznych. Głównymi objawami udaru są jednostronne niedowłady lub porażenia kończyn, zaburzenia mowy o typie afazji lub dyzartrii, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, ból i zawroty głowy. Człowiek często do tej pory sprawny w jednej chwili traci umiejętność poruszania się czy komunikowania się z otoczeniem. Sytuacja taka stanowi poważny stres dla pacjenta, dlatego też udarom często towarzyszą objawy depresji. Nawiązanie kontaktu z pacjentem, a tym bardziej zebranie od niego wywiadu stanowi więc poważny problem. Zdając sobie sprawę z tego, że chory z afazją nieczęsto chce dzielić się swoimi lękami i wspomnieniami, mamy świadomość, że społeczeństwo nie zawsze wie, co dzieje się we wnętrzu człowieka, w psychice chorego. Jednym z młodych pacjentów, który przeszedł udar mózgu i zechciał podzielić się swoimi odczuciami po zachorowaniu, jest 32-letni mężczyzna. Do tej pory był sprawny i aktywny zawodowo. Ukończył studia techniczne, prowadził swoją Podczas hospitalizacji niejednokrotnie dopytywał o to, skąd ten udar, dlaczego tak jest, co dalej. Zapytany, czy zechciałby podzielić się swoimi spostrzeżeniami, wspomnieniami z terapeutami, z innymi ludźmi, których dotknął podobny problem, wyraził zgodę. Z dokumentacji medycznej Pacjent, 32-letni Daniel S., przyjęty do Kliniki Neurologii z Oddziału Udarowego celem kontynuacji leczenia i diagnostyki udaru niedokrwiennego lewej półkuli mózgu. Chory został przyjęty r. Widoczne problemy w komunikowaniu się rozpoczęły się r. Koledzy z najbliższego otoczenia zauważyli, że ma trudności z mówieniem, chwilami „brakowało mu słów”, gorzej się czuł, odczuwał drętwienie prawej ręki, gorzej pisał SMS-y. W sobotę r. w godzinach popołudniowych zgłosił się do szpitala do KMR (Klinika Medycyny Ratunkowej). Mówił, że gorzej widzi okiem prawym, ma trudności z pisaniem SMS-ów, odczuwa ból głowy. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono patologii, w tomografii komputerowej – bez zaburzeń. Rozpoznano reakcję na stres i zalecono leki. Następnego dnia pacjent czuł się dobrze i nie odczuwał trudności z mówieniem. r. mylił słowa, był nielogiczny. O godzinie nagle osłabły prawe kończyny i chory został przewieziony do KMR. Tam badaniem neurologicznym stwierdzono afazję mieszaną i porażenie połowicze prawostronne. W badaniu CT (tomografii komputerowej) stwierdzono hyperdensyjną LMCA (obszar unaczynienia lewej tętnicy środkowej mózgu). A w badaniu kontrolnym z dnia r. stwierdzono zmiany niedokrwienne w zakresie unaczynienia LMCA, stan chorego nie zmienił się. Z wywiadu od rodziców: Mieszka samodzielnie, niezależny, wykształcenie wyższe. Dotąd nie leczył się (w dzieciństwie rozpoznano wadę serca w postaci późno zarośniętego otworu owalnego, jednak badań szczegółowych w postaci echa przezprzełykowego nie wykonano). W ostatnim czasie dużo ćwiczył, schudł 30 kg, palił 30 papierosów dziennie. Po przyjęciu pacjenta na oddział ustalono rozpoznanie wstępne: Udar niedokrwienny półkuli mózgu lewej, PACI (ang. partial anterior circulation infarct – częściowy udar z przedniego krążenia). Afazja mieszana. Niedowład połowiczy prawostronny. Nikotynizm. Blok przedsionkowo-komorowy II st. w przeszłości. Zakres unaczynienia tętnicy środkowej lewej. W badaniu CT (tomografii mózgowej): Badanie TK wykonano bez podania środka kontrastowego. Rozległy hipodensyjny obszar nieregularnego kształtu, sugerujący bliznę glejowo-płynową, rozciąga się w obrębie płata skroniowego i czołowego lewego oraz w obrębie jąder podkorowych lewych. Poza tym obecności krwawienia wewnątrzczaszkowego nie wykazano. Układ komorowy symetryczny, nieprzemieszczony, poszerzony – wskaźnik Huckmanna 60 mm, komora III szerokości 9 mm. Szczeliny złamania w obrębie kości sklepienia czaszki nie wykazano. Torbiel kostna lub ziarnistość pajęczynówki wielkości 7 mm w obrębie guzowatości potylicznej wewnętrznej. W badaniu neurologopedycznym: r.: przy przyjęciu do szpitala chory był bez kontaktu logiczno-werbalnego. Podczas badania nawiązywał jedynie kontakt wzrokowy i emocjonalny – podawał na powitanie lewą rękę. Nie wykonywał żadnych prostych poleceń, jedynie reagował na niektóre poparte gestem. Polecenia wymagały wielokrotnego powtórzenia. Chory nie wypowiadał żadnych słów, nie powtarzał. Nie podejmował prób wypowiadania ciągów zautomatyzowanych. Wnioski: Afazja prawie całkowita – w skali SODA 0,5 pkt (0,5;0;0). W kolejnych dniach hospitalizacji zaobserwowano niewielką poprawę. Chory chętnie podejmował próby współpracy: obserwował rozmówcę, zaczął spełniać proste polecenia poparte gestem. Starał się wykonywać niektóre wielokrotnie przećwiczone wcześniej polecenia, np.: unosić rękę, zamykać oczy. Stwierdzono nadal zaburzony schemat ciała. Pacjent lepiej reagował na kontekst. Pojawiły się reakcje adekwatne, np.: na pytanie o samopoczucie – wzruszył ramionami. Reagował mimiką na usłyszane pytania. Po ćwiczeniach odblokowujących zaczął wypowiadać słowo „mama”, jednak w wypowiadanie ciągów zautomatyzowanych nie włączał się. Rodzina chorego chętnie podjęła się współpracy i włączyła do ćwiczeń z chorym w godzinach popołudniowych. W badaniu neurologopedycznym w dniu wypisu z Podostrego Oddziału Udaru Mózgu z dnia r. zaobserwowano poprawę w zakresie odbioru i nadawania mowy. Chory wykonywał już proste polecenia, a nawet sporadycznie złożone. Lepiej rozumiał kontekst, na który reagował najczęściej adekwatnie. Utrzymywała się nadal dysocjacja między brzmieniem a znaczeniem słów, stąd też pomyłki w udzielaniu odpowiedzi: „tak” lub „nie”. Rozpoznawanie przedmiotów sprawiało choremu trudność. Natomiast wybieranie nazwy (czytanie) często było prawidłowe. Chory potrafił przyporządkować nazwę do przedmiotu, czasami prawidłowo podać jego nazwę. Stwierdzono stosunkowo dobrze zachowane powtarzanie przy zniesionej prawie całkowicie mowie „od siebie". Poza afazją mieszaną znacznego stopnia w stadium regresji – SODA 4 (1,5;1;1,5), stwierdzono apraksję, agrafię, apinksję, cechy agnozji. Rozpoznanie końcowe: Udar niedokrwienny półkuli mózgu lewej w przednim obszarze unaczynienia PACI (ang. partial anterior circulation infarct – częściowy udar z przedniego krążenia). Afazja mieszana. Porażenie połowicze prawostronne. Niedrożność tętnicy szyjnej wewnętrznej lewej Obserwacja w kierunku przetrwałego otworu owalnego i koagulopatii niedokończona. Hipercholesterolemia Nikotynizm Chory został przekazany na dalszą rehabilitację poudarową do Kliniki Rehabilitacji, gdzie znajdował się pod opieką neuropsychologa i logopedy, a po wypisaniu ze szpitala po upływie 6 tygodni został objęty terapią neurologopedyczną. Obecnie prowadzona jest intensywna terapia neurologopedyczna przy współudziale rodziny i dużym zaangażowaniu samego pacjenta. Obserwuje się stopniową poprawę, przebiegającą w sposób skokowy – tzw. schody pacjenta. Pacjent wyraził świadomą zgodę na nagranie wywiadu z nim. Rozmowa prowadzona była w przyjaznym choremu środowisku, po upływie 3 miesięcy od zachorowania – w styczniu 2015 r. Sposób zadawania pytań został dostosowany do możliwości pacjenta. Witam cię, Danielu. Dziękuję, że zgodziłeś się na przeprowadzenie rozmowy z tobą. Niewiele osób chce rozmawiać na temat afazji. Tak, zgodziłem się. Daniel, czy wiesz, na co zachorowałeś? … Tak, wiem, choroba ta była taka, że… no, udar mózgu. Jak to się stało? Stało się… no, no… miałem, no byłem w s, s, sa, salonie Orange, no i tam się poczułem, że no, poprosiłem na chwilę tę Izę, że na chwilę… o że weźmie, że na chwilę przejdę się. No i usiadłem, i usiadłem i straciłem, znaczy nie przytomność, ale… Ręka, noga i tutaj zupełnie mnie, no nic nie pamiętam od tego czasu. Czy będąc tam, źle się poczułeś? Ja czułem, że… Czułeś drętwienie? Tak, ale to minutę i straciłem przytomność. Później lekarza pamiętam i szpital. Czy pamiętasz karetkę? Też pamiętam, ale chwilę tylko. Czy pamiętasz, co lekarze w karetce mówili do ciebie? Nie, nie. Jeszcze tak do trzech dni to w ogóle nic nie pamiętam. Mało pamiętam. Czy pamiętasz taką sytuację, że ktoś do ciebie coś mówił, a ty nie odbierałeś tych informacji? W ogóle nic nie pamiętam. Komentarz neurologopedy: W powyższym fragmencie rozmowy widoczne są trudności z programowaniem wypowiedzi; chory wie, co chce powiedzieć, ale ma trudności z budowaniem zdania. Udzielane odpowiedzi opierają się często na persewerowaniu fragmentu usłyszanego pytania i kończeniu „od siebie”. Pacjent twierdzi, że nie pamięta wszystkiego, co może świadczyć o występujących na początku hospitalizacji zaburzeniach świadomości, a także wynikać z obserwowanych wówczas znacznych zaburzeń rozumienia. A od kiedy pamiętasz, co się z tobą działo? Drugi miesiąc, drugi miesiąc, bo pierwszego to, no, no mam pewne fragmenty no, z panią pracowałem tutaj, no nie? Na… Czy pamiętasz takie momenty, że coś do ciebie mówiłam, a ty tego nie rozumiałeś? Ciężko mi powiedzieć teraz, no nie? Bo mam wrażenie, że, że umysł, że to się w umyśle… że coś wpadało, ale nie umiałem się wysłowić. Co w twoim umyśle się działo, gdy nie umiałeś się wysłowić, gdy ciężko było ci mówić? No, że, no, że… …że jesteś chory, tak? Tak. Ale wtedy jeszcze nie wiedziałeś, na co jesteś chory? No tak, wtedy nie wiedziałem. Co wtedy czułeś? Ale ja nie rozumiem, jak pani pyta. Pamiętam taki moment na początku, gdy nie rozumiałeś poleceń i pytań, które do ciebie kierowano, ale ty mówisz, że coś w umyśle się działo. Umysł wtedy pracował. Tak, tak było. Co wtedy czułeś, o czym myślałeś? Generalnie… tak sobie żyłem i… tak sobie żyłem i chodziłem i… robiłem ćwiczenia różne i… Ale nie uświadamiałeś sobie do końca tego, co się stało? Tak, wolałem nie myśleć, wolałem. Starałeś się nie myśleć? Czy nie umiałeś myśleć? Starałem się nie myśleć, natomiast później… po dwóch miesiącach, ja … miałem tak, że samochodem rodzice mnie zabrali… i… to strasznie… na przykład… to szpital…, to wszystko, jakby miał w głowie, kurczę… no nie wiem, jak to powiedzieć. Szpital to jedno, a konfrontacja z domem to drugie, tak? Tak, to drugie… no i wtedy tam mocno tak… mocno zacząłem myśleć o zdrowiu, no nie? Czyli w szpitalu zostawiłeś to specjalistom, tak? Dokładnie tak. A w domu zacząłeś rozmyślać? Tak, myśleć… bardzo… intensywnie. Miałeś taki moment, kiedy miałeś gorszy nastrój… takie załamanie… Nawet mam do teraz mam takie… uraz, uraz. Ciągle się boję tego, że ja czegoś nie wiem, boję się, że nawet… nawet nie patrząc na rękę czy tam na nogę. W głowie mi chodzi, że ja chcę mówić, i mówić pięknie (wzruszenie pacjenta). Komentarz neurologopedy: Uświadomienie sobie tego, co się stało, nastąpiło dopiero w późniejszym okresie. Na początku chory nie zdawał sobie sprawy z powagi problemu. Obecnie zadaje wiele pytań o to, czy wróci do zdrowia, czy będzie „normalny”. U pacjentów po udarze mózgu często pojawiają się objawy depresji, które wymagają wspomagania farmakologicznego – stąd też konieczność objęcia chorego opieką psychologiczną i psychiatryczną. Umówiliśmy się, że będziesz intensywnie ćwiczył. Ile godzin dziennie ćwiczysz? Jaką poprawę widzisz w porównaniu z początkiem? Mi trudno to porównać, bo… codziennie jest taki… to nie jest tak, że wczoraj, że dzisiaj… jutro i pojutrze. Nie liczę takich rzeczy. Ale ja nie widzę różnicy. Nie widzisz różnicy? No widzę trochę, że tam jest trochę lepiej. Na przykład umiem alfabet i wymowa… ciągle czuję się słaby, za słaby. Czy pamiętasz, jak na początku brakowało ci słów? Co do imion, to jest dla mnie nie do ogarnięcia. Ja pamiętam, jak byłem miesiąc temu, no nie? Jakieś obrazki, żeby stworzyć coś, to nie potrafiłem. No jest lepiej, jest lepiej. Czy pamiętasz, jak na początku miałeś problemy z rozpoznaniem przedmiotu? Słyszałeś nazwę, a nie umiałeś pokazać. Pamiętasz, co wtedy się działo? No tak to prawda. Może nie kojarzyłem, może… no nie wiem, nie odpowiem na to pytanie. Czy to, co było na początku, gdzieś ci umknęło? Tak, dokładnie tak. Po przebudzeniu, kiedy już wiedziałeś, że jesteś w szpitalu, byłeś zły czy przerażony? Byłem przerażony, byłem… znaczy, wiesz, mogłem sobie rozmawiać z kolegami i z koleżankami… i jak się śmieję… człowiek zapomina… o tym i może oglądać TV i po prostu jest fajnie, no nie? Ale, gdy zastanawia się nad tym… na przykład będzie godzina osiemnasta, ciemno i samemu, to jest źle. Jeszcze nie czujesz się pewnie? Nie (wzruszenie pacjenta). Na razie mieszkasz z rodzicami? Nie, mieszkam u babci, bo tam jest, bo moje mieszkanie, ono jest wynajęte. Bo rodzice na początku od lekarzy no nie, no… dowiedzieli się, że mój stan będzie poważny, bardzo poważny i że to mi z dwa, trzy lata, no nie? No i samemu, nie, no i musieli wynająć to… no mieszkanie. A ty chcesz udowodnić, że szybko wrócisz do zdrowia i na swoje mieszkanie? Ha, ha, ja już bym od razu wynajął (tu chory miał na uwadze: wrócił) na swoje mieszkanie, ale jest mi głupio przed nim, ale od lutego, od stycznia, od stycznia będę, to za dwadzieścia dni… Chcesz wrócić do siebie? Tak, i mało tego, ja wezmę samochód, będę, będę no tak… Ale na samochód musisz jeszcze troszkę poczekać. Ja wiem, ale ja muszę, ja muszę to robić, muszę… znaczy nogi to nie problem, no nie, tylko koło i biegi, koło i biegi. Ale będę bardzo wolno… jeździł no nie… Ale ja to muszę, przecież byliśmy u psy…chiatry, no nie? To on, gdy on to usłyszał, to nie, nie nie, to w ogóle nie… ale ja mu mówię, jemu, że to wszystko raczej i ja się nie nada… Ale musisz poczekać na odpowiedni moment… Nie możesz za szybko podjąć takiej decyzji. No tak, rozumiem to. Byłeś u psychiatry… Byłem i było źle… byłem załamany… Miałeś problemy ze spaniem czy z nastrojem? Nie, bardziej… ja nie lubię tego… ani rodzice też nie lubią… było tak dziwnie… i w sobotę tak rano… i jeszcze tak… naj… najzimniej było, no nie? Ale na czym polegał problem? Jego problem polegał na tym, że… hmm… Jezu… no… on… on tak zrozumiał… hmm… on tak powiedział, że… że czas to jest pół roku, pół roku, a potem będzie to samo… Chodzi o mówienie? No właśnie ja o mówieniu mówię… o mowie i więcej myślenia… Przecież ja mam, tyle rzeczy chcę robić… (wzruszenie), on tylko powiedział, że mam tylko sześć miesięcy… a teraz mamy trzy miesiące i … I robisz dalej postępy… No robię, ale… no nie wiem, może będzie dobrze… Proszę pani, czy ja będę normalny? Jesteś normalny, masz tylko kłopoty z mówieniem. My, jako terapeuci, wiemy, że rehabilitacja nie trwa tylko sześć miesięcy, ale czasem znacznie dłużej. I nadal istnieje możliwość dalszej poprawy. Jest tylko jeden warunek – pacjent musi chcieć ćwiczyć. Ważne, żebyś pracował. To jest najważniejsze. Jakie masz plany po powrocie do domu? Po powrocie do domu mam plany takie, że trening, trening, trening. Ja muszę więcej, więcej. Ja wiem, że to wszystko, to no, no… to to ja wiem, że tutaj się…(wskazuje na głowę). W głowie to wszystko siedzi? No tak, tu siedzi, tu siedzi… Danielu... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań magazynu "Forum Logopedy" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź Teściowa ma sparaliżowaną jedną stronę ciała po udarze mózgu. Opiekujemy się nią, ale najbardziej dyskomfortowe jest to, że teściowa bardzo mało śpi. W ciągu nocy śpi około dwóch do trzech godzin. Niedawno zdiagnozowano u niej padaczkę. Dlaczego teściowa ma problemy ze snem? Co możemy zrobić, żeby jej pomóc? Rihanna 2011-10-07, 16:52 Zaburzenia snu mogą być wynikiem depresji. Wszystko zależy czy jakiekolwiek zaburzenia snu występowały wcześniej i ile potrzebowała snu aby normalnie funkcjonować przed udarem. Można uzgodnić z lekarzem stosowanie leków nasennych lub p/depresyjnych. neuron 2011-10-08, 14:53 Bezsenność Udar mózgu Śpiączka Padaczka Migrena Otępienie Podstawy neurologii Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego Zaburzenia obwodowego układu nerwowego Zawartość serwisu ma charakter dydaktyczny i nie może zastępować kontaktu i porad lekarskiej. Copyright ©© Po powrocie ze szpitala każdy pacjent wymaga kontynuowania leczenia w domu, profilaktyki przeciwodleżynowej i usprawniającej. Przed powrotem chorego do domu należy przygotować pokój, w którym chory będzie przebywał. Pokój powinien być umeblowany tak aby ułatwiał pielęgnację pacjenta i wykonywanie czynności życia codziennego przez pacjenta. Temperatura otoczenia powinna wynosić 20 stopni Celsjusza, łóżko powinno mieć wysokość ok. 63-65 cm. Najlepsze jest łóżko szpitalne z unoszonym wezgłowiem, drabinką, na kółkach, co ułatwia jego przesuwanie. Dla osób leżących powinniśmy przygotować poduszki rehabilitacyjne oraz materac przeciwodleżynowy zmiennociśnieniowy. Niezbędnym będzie również zapewnienie choremu wózka inwalidzkiego, który posłuży do przemieszczania oraz wychodzenia na spacery z rodziną lub z opiekunką, jeśli stan zdrowia chorego na to pozwoli. Wynajęcie wózka inwalidzkiego kosztuje ok. 50-60 zł/miesiąc. Wszystkie udogodnienia oraz łóżko szpitalne można kupić albo wypożyczyć. Wydatek ten może być refundowany po złożeniu wniosku do właściwego oddziału NFZ. Koszt zakupu łóżka to zł, natomiast wynajęcie kosztuje od 150 zł/miesięcznie; zakup materaca - ok. 550 zł. Obok łóżka umieszczamy małą szafkę na której chory będzie mógł trzymać najbardziej niezbędne przybory. Pamiętajmy, że szafkę i rzeczy na niej - np. kubeczek z piciem - stawiamy zawsze po stronie porażonej, aby chory mógł aktywizować właśnie tę chorą połowę ciała. Objawy przebytego udaru występują po stronie przeciwnej do uszkodzonej półkuli mózgowej i zależą głównie od lokalizacji oraz rozległości udaru. Możliwie najszybsze rozpoczęcie systematycznych ćwiczeń rehabilitacyjnych może w znacznym stopniu przywrócić utracone funkcje organizmu. Rehabilitacja niejednokrotnie jest długotrwała i męcząca, dlatego też ćwiczenia należy wykonywać pod okiem profesjonalisty. Domowa opieka poszpitalna Bardzo ważne, by przygotować wszystkich członków rodziny do nowej sytuacji w domu. Objawy udarów (np.: niedowład, porażenie, niedoczulica, afazja itd) wymagają dużego nakładu pracy ze strony pacjenta, jego bliskich i opiekunów. To nie tylko pacjent choruje, ale cała rodzina i wszyscy muszą brać udział w rehabilitacji poudarowej pacjenta. Zakres i charakter opieki nad chorym po udarze pomoże ustalić lekarz lub wykwalifikowana pielęgniarka. Rehabilitant pomoże odzyskać sprawność ruchową. Ważną częścią opieki jest edukacja pacjenta i rodziny jak nabierać pewności siebie i pokonywać niesprawność. Pacjent leżący będzie wymagał znacznie większego zakresu opieki niż pacjent chodzący, samopielęgnujący się. Na podstawie skal geriatrycznych pielęgniarka oceni jakie czynności życia codziennego pacjent może wykonać sam a które wymagają pomocy bliskich. Chorzy leżący muszą mieć wdrożone postępowanie przeciwodleżynowe, polegające na codziennej pielęgnacji skóry pacjenta, natłuszczaniu, diecie bogatej w białka, jak najczęstszej zmianie pozycji ciała w łóżku- co 1- 2 godziny, a nawet częściej. Naprzemiennie układamy chorego w pozycji niskiej, wysokiej, na boku lub pochylonej do przodu. Jeżeli odleżyny już są, należy stosować preparaty p/odleżynowe, dostępne w aptece bez recepty. Ważne jest codzienne utrzymanie ciała chorego w czystości. A to oznacza toaletę chorego w łóżku i higienę jamy ustnej rano, wieczorem i po każdym posiłku. Również zmiana pampersów wymaga każdorazowej pielęgnacji skóry. Jeżeli występują zaburzenia w połykaniu przygotowujemy pokarmy rozdrobnione, lekko gęste, ciepłe, nie gorące, w małych ilościach, 5-6 razy dziennie, zwracając uwagę aby podczas jedzenia pacjent nie zachłysnął się. Przy dużych zaburzeniach połykania lekarz może zlecić karmienie przez sondę. Trzeba dbać by chory był nawodniony. Podajemy ok. 2 litrów płynów/na dobę. Jeżeli krztusi się, zagęszczamy płyny kisielem albo budyniem. Można również podać płyny przez słomkę, jeżeli pacjent ma zachowaną funkcję ssania. Gdy chory może gryźć, zachęcamy go, by rozgryzał pokarm również po stronie porażonej, aby nie dopuścić do jej spastyczności. Należy pamiętać, iż osoba leżąca jest narażona również na zapalenie płuc, toteż trzeba 2 razy dziennie oklepywać plecy chorego, w celu pobudzenia krążenia i umożliwienia wykrztuszenia zbierającej się wydzieliny. Spróbujmy nauczyć chorego wykonywania prostych ćwiczeń oddechowych - głęboki wdech, zatrzymanie powietrza przez 2-3 sekundy i wydech, który powinien naśladować "dmuchanie materaca". Pozwoli to na uaktywnienie pęcherzyków płucnych i zapobiegnie schorzeniom układu oddechowego. Przy codziennej pielęgnacji pojawia się pytanie: Jak założyć koszulę, by nie urazić pacjenta, w jakiej kolejności zakładać rękawy? Rozbierając pacjenta zawsze najpierw zdejmujemy koszulę zaczynając od rękawa ręki zdrowej, bo mamy większe możliwości manewru, a potem dopiero zdejmujemy rękaw ręki chorej. Ubieranie także rozpoczynamy od ręki porażonej, żeby nie urazić chorego, a na koniec zakładamy rękaw ręki zdrowej. Ta sama kolejność dotyczy spodni. Działania rehabilitacyjne Utrata części funkcji naszego ciała spowodowana udarem jest przykrym zdarzeniem, z którym trudno jest się pogodzić. Doświadczona opiekunka pomoże w radzeniu sobie z czynnościami życia codziennego, co polepszy jakość życia pacjenta i wprowadzi uśmiech na jego twarzy, natomiast rehabilitant podejmie działania przywracające utracone funkcje. Pacjent po udarze wymaga nieustannej rehabilitacji. Zapewnienie częstych wizyt rehabilitantów oznacza duże koszty, natomiast miejsce w ośrodku rehabilitacji nie zawsze jest dostępne natychmiast. Rehabilitację zleca lekarz neurolog, a prowadzi wykwalifikowany rehabilitant. Pewne procedury są jednak uniwersalne i możemy je wykonywać sami w domu, zwracając uwagę na to, aby nie przemęczać zbytnio naszego bliskiego chorego. Obejmują one takie ćwiczenia ruchowe jak: - delikatne zgięcia głowy i skręty, - nawracanie i odwracanie kończyn w stawach, - odwodzenie i przywodzenie kończyn, - wyprostowywanie i zginanie, - delikatne ruchy rotacyjne stawów, - zmianę pozycji ciała, - siadanie na łóżku za spuszczonymi nogami, Stawianie pierwszych kroków powinno odbywać się w obecności rehabilitanta. Problemy z mówieniem i pisaniem Nie zapominajmy, że nasz bliski, po udarze ma problemy z mówieniem, musimy więc mu pomóc go zrozumieć. Jednym z rozwiązań będzie zrobienie tablicy z literkami, które podopieczny może wskazywać, a my będziemy odczytywać. W późniejszym etapie tablica będzie służyła do wskazywania przez nas liter, które chory będzie musiał wypowiadać. Każde rozwiązanie jest dobre, jeżeli będzie pomocne. Również pisanie zdrową ręką(w tym przypadku lewą) może okazać się pomocne, nawet gdy początkowo charakter pisma nie będzie najładniejszy, a stawianie literek okaże się nie lada wyzwaniem. Warto jednak namawiać chorego do uczenia się używania obecnie zdrowej strony ciała, ponieważ powrót dawnych funkcji ruchowych jest powolny i nie zawsze pełny. Dotyczy to oczywiście osób, które doświadczyły udaru mózgu po stronie dominującej, czyli dla osób praworęcznych będzie to lewa półkula mózgu, (dla leworęcznych odwrotnie - prawa będzie półkulą dominującą). Opiekun zajmujący się osobą po udarze musi także zachęcać chorego do wysiłku, rozwiązywać z nim krzyżówki, zagadki, rebusy, bawić się w uzupełnianie brakujących w zdaniach słów. Pomocnym będzie logopeda, który nauczy chorego wypowiadania głosek, sylab, a następnie słów. Nasuwa się pytanie: co się stanie, gdy udar mózgu u osoby praworęcznej zaatakuje półkulę niedominującą(prawą)? Udar po stronie półkuli niedominującej oznacza, że u praworęcznej osoby wystąpi on po prawej stronie mózgu, a lewa będzie sparaliżowana; u leworęcznej będzie odwrotnie. Teoretycznie wydawałoby się, że nic się nie stanie, bo przecież będziemy normalnie pisać prawą ręką, normalnie mówić, czytać, jeść, itd. To lewa połowa ciała będzie sparaliżowana - myślimy więc, czym się martwić? Udar półkuli niedominującej mózgu powoduje tzw. zespół zaniedbania połowiczego, który polega na braku akceptacji drugiej połowy ciała, w tym wypadku u osoby praworęcznej ignorowana będzie właśnie ta sparaliżowana strona - lewa. Objawia się to tym, iż chorzy nie myślą o tej stronie ciała, nie "zauważają jej", nie odczuwają bodźców ze strony porażonej. Patrząc na rękę mówią: "to nie moja ręka...". Jeżeli damy im kartkę papieru i poprosimy o narysowanie np. domu, narysują tylko jego połowę; nie zapiszą nawet kartki po stronie niedominującej, porażonej. Nie ubiorą strony porażonej, nie dbają o wygląd po tej stronie; mężczyźni ogolą tylko połowę twarzy. Leczenie polega nie tylko na przywróceniu pacjentowi funkcji ruchowych, ale także akceptacji porażonej połowy ciała. Leczenie poszpitalne w środowisku pacjenta pod okiem wykwalifikowanego personelu domowej opieki jest optymalną metodą profilaktyki wtórnej udaru mózgu. Małgorzata Durka, pielęgniarka z wieloletnim doświadczeniem, doktorant I Wydziału Lekarskiego WUM

opieka nad chorym po udarze mózgu forum